پىچەكگۈل

پىچەكگۈل ( ئىلمىي نامى:Dioscorea ) شەنياۋ ياكى خۇئەيشەن دەپمۇ ئاتىلىدۇ، ئۇ بىر خىل پىچەكگۈل ئائىلىسىدىكى ئۆسۈملۈكنىڭ يىلتىز غولى بولۇپ، جۇڭگو، ياپونىيە، كورىيە ۋە شەرقىي جەنۇبىي ئاسىيا قاتارلىق رايونلارغا كەڭ تارقالغان. پىچەكگۈلنىڭ سىرتقى پوستى قوڭۇر رەڭلىك ياكى كۈلرەڭ ئاق رەڭلىك، ئىچكى قىسمى ئاق رەڭلىك ياكى سۇس سېرىق رەڭلىك بولۇپ، سۈپىتى سىلىق ھەم يېپىشقاق ھەم سىلىق. ئۇ كۆپ ئۇچرايدىغان يېمەكلىك ماتېرىيالى بولۇپلا قالماي، يەنە جۇڭگو تېبابەتچىلىكى – دورىگەرلىكى ۋە ساقلىقنى ساقلاش ساھەسىدىمۇ كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىدۇ.

ئوزۇقلۇق قىممىتى

پىچەكگۈل تەركىبىدە كراخمال، ئاقسىل، كۆپ خىل ۋىتامىنلار ( مەسىلەن:ۋىتامىن C، ۋىتامىن B1، ۋىتامىن B2 ) ھەم مىنېرال ماددىلار ( مەسىلەن:كالىي، كالتسىي، ماگنىي، فوسفور قاتارلىقلار ) مول. پىچەكگۈل تەركىبىدىكى يېپىشقاق ئاقسىل ( mucopolysaccharides ) بىر خىل ئالاھىدە تەركىب بولۇپ، ئاشقازان شىللىق پەردىسىنى قوغداشقا ۋە ھەزىم قىلىشنى ئىلگىرى سۈرۈشكە پايدىلىق. بۇنىڭدىن باشقا، پىچەكگۈل ئىسسىقلىق مىقدارى تۆۋەن، يۇقىرى تالالىق يېمەكلىك بولۇپ، ساغلام قان شېكىرى سەۋىيەسى ۋە ئۈچەي ساغلاملىقىنى ساقلاشتا ئاكتىپ رول ئوينايدۇ.

ئىستېمال قىلىش ئۇسۇلى

پىچەكگۈلنى خام يېيىشكە، پىششىق يېيىشكە ياكى باشقا يېمەكلىكلەرنىڭ خۇرۇچى قىلىشقا بولىدۇ. كۆپ ئۇچرايدىغان ئۇسۇل ھوردا پىشۇرۇش، قورۇش، دۈملەش ۋە شورپا قاينىتىشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. جۇڭگودا پىچەكگۈل دورىلىق غىزالارغا ئىشلىتىلىدۇ، مەسىلەن، ئالقات، چىلان بىلەن شورپا قاينىتىش ياكى ئۇماچ قاينىتىشقا ئىشلىتىلىدۇ، ئۇنىڭ ھەم قۇۋۋەت تولۇقلاش رولى بار، ھەم يۇمشاق يېپىشقاق گۈرۈچ تەمى بار. ئۇنىڭدىن باشقا، پىچەكگۈلنى ئېزىپ تالقان قىلىپ، پىچەكگۈل تالقىنى ياكى پىچەكگۈل پېچىنىسى ياسىغىلى بولىدۇ.

دورىلىق قىممىتى

جۇڭگو تېبابىتى دورىگەرلىكى ساھەسىدە پىچەكگۈل تال ۋە ئاشقازاننى قۇۋۋەتلەش، ئۆپكىنى قۇۋۋەتلەپ بۆرەكنى قۇۋۋەتلەش، مەنىي ۋە بەلنى چىڭىتىش رولىغا ئىگە دەپ قارىلىدۇ. ئۇ تال زەئىپلىشىش، ھەزىم قىلىش ياخشى بولماسلىق، چارچاش ۋە بەدەن زەئىپلىشىش قاتارلىق كېسەللىك ئالامەتلىرىنى تەڭشەشتە كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىدۇ. پىچەكگۈل تال ۋە ئاشقازاننى مۆتىدىل تەڭشەش رولىغا ئىگە بولغاچقا، دائىم ئىشتىھاسى تۇتۇلۇش، قورساق كۆپۈش، ئىچى سۈرۈش قاتارلىق مەسىلىلەرنى ياخشىلاشقا ئىشلىتىلىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا پىچەكگۈل يەنە ئاستا خاراكتېرلىك بۆرەك ياللۇغى ۋە دىئابېت كېسىلىنى داۋالاشقا ئىشلىتىلىدۇ، چۈنكى ئۇ بۆرەك ئىقتىدارىنى كۈچەيتىش ۋە قان شېكىرىنى تەڭشەشكە پايدىلىق.

مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنۈشى

پىچەكگۈل جۇڭگونىڭ ئەنئەنىۋى تېبابىتىدە ئۇزاق ئىشلىتىلىش تارىخىغا ئىگە، «دېھقانچىلىق پىرى تۈزگەن ئۆسۈملۈك دورىلار دەستۇرى 神农本草经 » دا ئۇنىڭ ئالىي دەرىجىلىك دورا ئىكەنلىكى، «زەئىپلىكنى تولۇقلاپ، بەدەننى قۇۋۋەتلەش» ئۈنۈمىگە ئىگە ئىكەنلىكى خاتىرىلەنگەن. شۇڭا، پىچەكگۈل كۈتۈنۈش، يېمەكلىك بىلەن داۋالاش ۋە كۈندىلىك غىزالاردا مۇھىم ئورۇندا تۇرىدۇ. ئۇنىڭ دورا بىلەن يېمەكلىكتىن ئىبارەت ئىككى خىل پايدىلىنىش ئالاھىدىلىكى ئۇنى نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ كۈندىلىك يېمەك – ئىچمىكىدىكى ساغلاملىق تاللىشىغا ئايلاندۇرغان.

ئومۇمەن ئېيتقاندا، پىچەكگۈلنىڭ ئوزۇقلۇق قىممىتى ۋە دورىلىق قىممىتى مول بولغاچقا، ئىنتايىن مۇھىم ساغلاملىق يېمەكلىكى دەپ قارىلىپ، ھەر خىل بەدەن ساپاسىدىكى كىشىلەرنىڭ يېيىشىگە ماس كېلىدۇ. i

پىچەكگۈلنىڭ ئوزۇقلۇق قىممىتىمۇ ناھايىتى يۇقىرى بولۇپ، پىچەكگۈلنى كۆپ ئىستېمال قىلسا ھەزىم قىلىشقا ياردەم بېرىدۇ، يەنە تال ۋە ئاشقازاننىڭ سۈمۈرۈش ئىقتىدارىنى ياخشىلايدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا پېچەكگۈل تەركىبىدە مول يېپىشقاق ئاقسىل بولۇپ، ئارتېرىيە قېتىشىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا بەلگىلىك ئۈنۈمگە ئىگە. پىچەكگۈلنى قورۇغاندا ناھايىتى تەملىك بولىدۇ، ئۇزۇن ۋاقىت دۈملەپ پىشۇرسىمۇ ناھايىتى يېيىشلىك بولىدۇ.

ئۇيغۇرچە / Uyghurche : پىچەكگۈل
ئىنگىلىزچە / English : Chinese yam
تۈركچە / Türkçe : Çin Yam
خەنزۇچە / 汉语 : 山药