ت

تۇخۇم ( ھايۋانات تۇخۇمى ) قۇشلار، ئۆمىلىگۈچى ھايۋانلار، قوش ماكانلىق ھايۋانلار ۋە بېلىق قاتارلىق ھايۋانلار تۇغقان تۇخۇمسىمان جانلىقلار بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغىنى ھەم ئىنسانلار كەڭ دائىرىدە ئىستېمال قىلىدىغىنى توخو تۇخۇمىدۇر. تۇخۇم بىر خىل ئوزۇقلۇق تەركىبى مول يېمەكلىك بولۇپ، يۇقىرى سۈپەتلىك ئاقسىل، ۋىتامىن ۋە مىنېرال ماددىلارغا ئىگە، تاماق ئېتىش ۋە يېمەك - ئىچمەكتە كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىدۇ.

تاتلىق بەرەڭگە ( ئىلمىي نامى:Ipomoea batatas ) تاتلىق ياڭيۇ، تاتلىقياڭيۇ دەپمۇ ئاتىلىدۇ، ئۇ يۆگىمەچ گۈل ئائىلىسىدىكى بىر خىل تۈگۈنەك يىلتىزلىق زىرائەت. تاتلىق بەرەڭگىنىڭ ئەسلىي ماكانى جەنۇبىي ئامېرىكا قىتئەسى بولۇپ، كېيىن تەدرىجىي ھالدا دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا تارقالغان، ھازىر يەر شارىدىكى مۇھىم ئاشلىق ۋە ئىقتىسادىي زىرائەتلەرنىڭ بىرىگە ئايلاندى. ئۇنىڭ تۈگۈنەك يىلتىزىدا كراخمال مول، تەمى تاتلىق بولۇپ، نۇرغۇن دۆلەتلەرنىڭ كۈندىلىك يېمەك - ئىچمىكىدىكى ئاساسلىق يېمەكلىكلەرنىڭ بىرى ھېسابلىنىدۇ.

تېرىق ( ئىلمىي نامى:Panicum miliaceum )  باشاقلىقلار ئائىلىسىدىكى ئۆسۈملۈك بولۇپ، تېرىق تۈرىدىكى زىرائەتكە تەۋە. ئۇ جۇڭگو، ھىندىستان، رۇسىيە قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ ئەنئەنىۋى ئاشلىق زىرائەتلىرىنىڭ بىرى بولۇپ، نەچچە مىڭ يىللىق تېرىقچىلىق تارىخىغا ئىگە. تېرىقنىڭ ئۇيغۇنلىشىشچانلىقى كۈچلۈك بولۇپ، قۇرغاق، ئۈنۈمسىز تۇپراقتا ئۆسەلەيدۇ، شۇڭا كىلىمات شارائىتى بىر قەدەر ناچار رايونلاردا ئىنتايىن مۇھىم.

بىر خىل ھايۋان. قۇيرۇق قىسمىدا ئۇزۇن چىرايلىق پەيلىرى بولۇپ، بەزىدە كەڭ ئاچسا ناھايىتى چىرايلىق كۆرۈنۈشنى ھاسىل قىلىدۇ. شۇڭا بۇرۇنقىلار چىرايلىق شەيئىلەرنى، ئاياللارنى توزغا ئوخشىتىدۇ.