موزدۇز مەخسۇس ئاياغلارنى تىكىش بىلەن شۇغۇللىنىدىغان كەسپىي خادىم. ئاياق يامايدىغانلارنى ياماقچى، موزدۇزلاردىن ئاياق ئېلىپ ساتىدىغانلارنى ۋاپۇرۇش دەپ ئاتايدۇ،
ئۇيغۇرچە / Uyghurche : موزدۇز
ئىنگىلىزچە / English : Cobbler
تۈركچە / Türkçe : Ayakkabı tamircisi
خەنزۇچە / 汉语 : 鞋匠
ئۇيغۇرچە باشقا ئاتىلىشلىرى: موزدوز
ئىنگىلىزچە باشقا ئاتىلىشلىرى: Shoe-maker
1. كەسىپ ئارقا كۆرۈنۈشى
ئىجتىمائىي رولى : موزدۇز ئادەتتە كوچا ياكى بازاردا ئاددىي يايما ئورنى تەسىس قىلىپ، ھەر خىل سايمان ۋە ئۈسكۈنىلەردىن پايدىلىنىپ ئاياغ تىكىش ياماش خىزمىتىنى قىلىدۇ.
– خىزمەت مۇھىتى : موزدۇزنىڭ خىزمەت مۇھىتى نىسبەتەن ئاددىي بولۇپ، ئادەتتە پەقەت نەچچە كىۋادرات مېتىر بوشلۇق بولىدۇ، ئاساسىي موزدۇزلۇق سايمانلىرى ۋە ئۈسكۈنىلىرى سەپلەنگەن بولىدۇ.
2. ماھارەت تەلىپى
قول ھۈنەرۋەنچىلىكى : موزدۇز كۆپ خىل قول ھۈنەرۋەنچىلىكىنى، مەسىلەن تىكىش ياماش، چاپلاش، ئاياغ چەمىنى ئالماشتۇرۇش قاتارلىقلارنى ئىگىلەپ، ئاياغنىڭ قايتا ئىشلەتكىلى بولىدىغان ھالەتكە كېلىشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك. بۇ ھۈنەرلەر ئۇزۇن ۋاقىت ئەمەلىيەت ۋە تەجرىبە توپلاشقا مۇھتاج.
– سايمانلارنى ئىشلىتىش : موزدۇز ھەر خىل موزدۇزلۇق سايمانلىرى ۋە ماشىنىلارنى، مەسىلەن، تىكىش ماشىنىسى، رېزىنكە پۈركۈگۈچ، بولقا، قايچا قاتارلىقلارنى ئىشلىتىدۇ. ئۇلار ئاياغنىڭ كونكرېت ئەھۋالىغا ئاساسەن مۇۋاپىق قورال ۋە ئۇسۇلنى تاللاپ رېمونت قىلىدۇ.
3. ئىجتىمائىي ئورۇن
ئىقتىسادىي كىرىم : موزدۇزنىڭ كىرىم سەۋىيەسى ئومۇميۈزلۈك بىر قەدەر تۆۋەن بولۇپ، ئاساسلىقى موزدۇزلۇق ھەققى يىغىش ئارقىلىق تۇرمۇشىنى قامدايدۇ. تۇرمۇش سەۋىيەسىنىڭ ئۆسۈشى ۋە ئىستېمال قارىشىنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئەگىشىپ، موزدوزلۇقنى خالايدىغانلار بارغانسېرى ئازلاپ، موزدوزنىڭ ئىقتىسادىي مەنبەسىمۇ تېخىمۇ چەكلىك بولۇپ قالدى.
جەمئىيەت ئېتىراپ قىلىنىشى : موزدۇزلارنىڭ خىزمىتى جاپالىق ھەم كىرىمى يۇقىرى بولمىسىمۇ، لېكىن ئۇلارنىڭ ئەمگەك مېۋىسىگە دائىم سەل قارىلىدۇ. ئەمما ئۇلارنىڭ جاپالىق ئەمگىكى ۋە كامالەتكە يەتكەن ماھارىتى يەنىلا ھۆرمەتلەشكە ۋە مۇئەييەنلەشتۈرۈشكە ئەرزىيدۇ.
4. ۋارىسلىق قىلىش خىرىسى
ۋارىسلىق قىلىش ئەھۋالى : موزدۇزلۇق كەسپى تەدرىجىي تارىيىپ كەتكەچكە، بۇ كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىشنى خالايدىغان ياشلار بارغانسېرى ئازلاپ كەتتى. نۇرغۇن موزدۇزلار ھۈنەرگە ۋارىسلىق قىلىدىغان ئادەم بولماسلىقتەك قىيىن ئەھۋالغا دۇچ كېلىپ، بۇ ھۈنەرنىڭ ئۆز قولىدا يوقىلىپ كېتىشىدىن ئەنسىرەيدىغانلار ئاز ئەمەس.
يېڭىلىق يارىتىش : بەزى موزدۇزلار يېڭىلىق يارىتىش ئۇسۇلى ئارقىلىق ياشلارنىڭ دىققىتىنى ۋە قاتنىشىشىنى جەلپ قىلىشقا باشلىماقتا. مەسىلەن، ئىجتىمائىي ئالاقە تاراتقۇ سۇپىسىدىن پايدىلىنىپ ئاياغ رېمونت قىلىش جەريانى ۋە تېخنىكا تەپسىلاتىنى نامايان قىلىش ياكى ئاياغ رېمونت قىلىش كۇرسى ئېچىپ ماھارەت ئۆگىتىش.
يىغىپ ئېيتقاندا موزدۇزلۇق ئەنئەنىۋى قول ھۈنەرۋەنچىلىك كەسپى بولۇش سۈپىتى بىلەن ھازىرقى جەمئىيەتتە مىسلى كۆرۈلمىگەن خىرىس ۋە قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلمەكتە. ھالبۇكى، دەل مۇشۇ خىرىسلار كىشىلەرنىڭ بۇ ھۈنەرنىڭ قىممىتى ۋە ئەھمىيىتىنى تېخىمۇ قەدىرلىشى ۋە ئۇنىڭغا كۆڭۈل بۆلۈشىگە تۈرتكە بولۇشى كېرەك.
ئۇيغۇرلاردىكى موزدۇزلۇق ھەققىدە تېخىمۇ كۆپ مەزمۇنلار:
https://ug.m.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%AF%DB%87%D8%B2%D9%84%DB%87%D9%82
