دىرىژابىل

دىرىژابىل ھاۋا شارى ياكى ھاۋا كېمىسى دەپمۇ ئاتىلىدۇ، ئۇ ھاۋادىن يېنىك ئۇچقۇ بولۇپ، زىچلىقى ئەتراپتىكى مۇھىتتىكى ھاۋا زىچلىقىدىن كىچىك بولغان گاز ( مەسىلەن، ھىدروگېن گازى ياكى گېلىي گازى ) نى تولدۇرۇش ئارقىلىق لەيلىتىش كۈچى ھاسىل قىلىپ، ئۇنى بوشلۇقتا لەيلىتىش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلىدۇ.

ئۇيغۇرچە / Uyghurche : دىرىژابىل
ئىنگىلىزچە / English : Airship
تۈركچە / Türkçe : Hava gemisi
خەنزۇچە / 汉语 : 飞艇

1. قۇرۇلمىسى:

ھاۋا خالتىسى:دىرىژابىلنىڭ ئاساسلىق قىسمى بولۇپ، لەيلىتىش كۈچى بىلەن تەمىنلەيدىغان گازنى ساقلاشقا ئىشلىتىلىدۇ.

ئاسما بۆلمە:ھاۋا خالتىسىنىڭ ئاستىغا جايلاشقان بولۇپ، ئادەم ياكى نەرسە – كېرەكلەرنى توشۇشقا ئىشلىتىلىدۇ.

ئىتتىرىش سىستېمىسى:ئادەتتە پروپېللېر ۋە ماتورنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، دىرىژابىلنى ئالغا سىلجىتىشقا ئىشلىتىلىدۇ.

كونترول سىستېمىسى:رول يۈزى ۋە كونترول قىلىش قۇرۇلمىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، دىرىژابىلنىڭ يۆنىلىشى ۋە ھالىتىنى تەڭشەشكە ئىشلىتىلىدۇ.

2. ئۇچۇش پىرىنسىپى:

لەيلىتىش كۈچى:ھاۋا خالتىسىدىكى گاز سىرتقى ھاۋادىن يېنىك بولغاندا، ئارخىمېد پرىنسىپىغا ئاساسەن، دىرىژابىل يۇقىرىغا ئۆرلەيدىغان لەيلىتىش كۈچىگە ئۇچرايدۇ، بۇ پۈتكۈل قۇرۇلمىنى بوشلۇققا كۆتۈرىدۇ.

ئىتتىرىش:دىرىژابىل ئىتتىرىش سىستېمىسى ( مەسىلەن، ماتور ۋە پىرقىرىغۇچ ) ئارقىلىق ئالغا ئىلگىرىلەيدىغان ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچ بىلەن تەمىنلەيدۇ.

كونترول قىلىش:دىرىژابىل ھاۋا خالتىسىدىكى گاز مىقدارىنى ئۆزگەرتىش، ئاسما بۆلۈمچىنىڭ ئورنىنى تەڭشەش ياكى رول يۈزى ئارقىلىق كۆتۈرۈلۈش – پەسىيىش ۋە بۇرۇلۇشنى كونترول قىلىدۇ.

3. تارىخى ۋە قوللىنىلىشى:

تارىختا دىرىژابىل يولۇچى توشۇش ۋە يۈك توشۇشتا كەڭ ئىشلىتىلگەن، بولۇپمۇ 20 – ئەسىرنىڭ باشلىرىدىن ئوتتۇرا مەزگىللىرىگىچە شۇنداق بولغان. ھالبۇكى، بىر قاتار ھادىسە ۋە بىخەتەرلىك مەسىلىلىرى، شۇنداقلا ئايروپىلان تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتى تۈپەيلىدىن، دىرىژابىلنىڭ ئىشلىتىلىشى تەدرىجىي ئازايدى.

بۈگۈنكى كۈندە دىرىژابىل ئاساسلىقى ئالاھىدە قوللىنىشتا ئىشلىتىلىدۇ، مەسىلەن، ئېلان، كۆزىتىش، ئىلمىي تەتقىقات قاتارلىقلار.

4. بىخەتەرلىكنى ئويلىشىش:

دىرىژابىلغا ئادەتتە ھىدروگېن گازى ياكى گېلىي گازى ئىشلىتىلىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە ھىدروگېن گازى ئاسان ئوت ئالىدۇ، شۇڭا بىخەتەرلىك خەۋپى مەۋجۇت؛ گېلىي گازى بولسا ئىنېرتلىق بولۇپ، نىسبەتەن بىخەتەر.

ھازىرقى زامان دىرىژابىلنى لايىھەلەشتە كۆپ خىل بىخەتەرلىك تەدبىرلىرى قوللىنىلغان، مەسىلەن، ئاسان ئوت ئالمايدىغان گېلىي گازى ئىشلىتىش، قۇرۇلما ۋە سىستېمىنىڭ قالدۇقىنى ئاشۇرۇش قاتارلىقلار.

ئومۇمەن ئېيتقاندا، دىرىژابىل بىر خىل ئۆزگىچە ئۇچقۇ بولۇپ، ئۇ گازنىڭ فىزىكىلىق خۇسۇسىيىتى ۋە ئاۋىئاتسىيە تېخنىكىسىنى بىرلەشتۈرۈش ئارقىلىق ئۇچۇشنى ئەمەلگە ئاشۇرىدۇ. گەرچە ئۇنىڭ سودا ساھەسىدىكى ئىشلىتىلىشى چەكلىمىگە ئۇچرىغان بولسىمۇ، لېكىن بەزى ئالاھىدە سورۇنلاردا يەنىلا ئۆزىگە خاس قىممەت ۋە ئىشلىتىلىش ئىستىقبالىغا ئىگە.