كۆكتاتنىڭ بىر تۈرى.
كەرەپشە ( ئىلمىي نامى:Apium graveolens ) يەرلىك تىلدا بەزىدە چىڭسەي دەپمۇ ئاتىلىدۇ، ۋە كۆپ ئۇچرايدىغان كۆكتات بولۇپ، كۈنلۈكسىمان گۈللۈكلەر ئائىلىسىگە تەۋە. كەرەپشەنىڭ ئەسلىي ماكانى ئوتتۇرا دېڭىز رايونى بولۇپ، ھازىر پۈتۈن يەر شارى مىقياسىدا كەڭ كۆلەمدە تېرىلىۋاتىدۇ. ئۇ چۈرۈك تەمى ۋە ئۆزگىچە خۇش پۇرىقى بىلەن قارشى ئېلىنىدۇ، دائىم ھەر خىل قورۇمىلاردا ئىشلىتىلىدۇ.
ئۇيغۇرچە / Uyghurche : كەرەپشە
ئىنگىلىزچە / English : Celery
تۈركچە / Türkçe : Kereviz
خەنزۇچە / 汉语 : 芹菜
ئوزۇقلۇق قىممىتى
كەرەپشە ئىسسىقلىق مىقدارى تۆۋەن، تالاسى يۇقىرى كۆكتات بولۇپ، تەركىبىدە ۋىتامىن K، ۋىتامىن C، ۋىتامىن A، يوپۇرماق كىسلاتاسى ۋە مىنېرال ماددىلار، مەسىلەن، كالىي ۋە كالتسىي مول. ئۇنىڭ تەركىبىدە يەنە ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرغۇچى رېئاكتىپ، مەسىلەن، فلاۋون ۋە پولىفېنول بار بولۇپ، سالامەتلىككە نۇرغۇن پايدىسى بار.
ئاساسلىق ئوزۇقلۇق تەركىبى تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
ۋىتامىن K : قاننىڭ ئۇيۇشى ۋە سۆڭەكنىڭ ساغلاملىقىدا ئىنتايىن مۇھىم.
ۋىتامىن C : ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ ئىقتىدارىنى قوللاپ ،ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرۇش ئىقتىدارىنى كۈچەيتىدۇ.
فولىك كىسلاتاسى: ھۈجەيرىنىڭ بۆلۈنۈشى ۋە مېتابولىزمدا مۇھىم رول ئوينايدۇ، بولۇپمۇ ھامىلدار ئاياللار ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم.
يېمەكلىك تالاسى : ھەزىم قىلىشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئۈچەينىڭ ساغلاملىقىنى ياخشىلايدۇ.
ئىستېمال قىلىش ئۇسۇلى
كەرەپشىنى خام يېيىشكىمۇ، قورۇپ يېيىشكىمۇ ياكى سۇدا پىشۇرۇپ يېيىشكىمۇ بولىدۇ، ئادەتتە سالات، شورپا، قورۇما ۋە دۈملەپ پىشۇرۇشقا ئىشلىتىلىدۇ. كەرەپشە غەربنىڭ يېمەك – ئىچمىكىدە دائىم قەيسەر سالاتى ۋە كۆكتات شورپىسىدا كۆرۈلىدۇ، جۇڭگوچە تاماق ئېتىشتە كەرەپشە دائىم باشقا كۆكتات ياكى گۆش تۈرلىرى بىلەن بىللە قورۇلىدۇ، مەسىلەن، چىڭسەي بىلەن كالا گۆشى قورۇمىسى.
ساغلاملىق پايدىسى
چىڭسەينىڭ سالامەتلىككە بولغان پايدىسى تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
ھەزىم قىلىشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ : مول يېمەكلىك تالاسى ئۈچەينىڭ ساغلاملىقىنى ساقلاپ، قەۋزىيەتنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
يۈرەك قان تومۇر ساغلاملىقىنى قوللايدۇ : كەرەپشە تەركىبىدىكى كالىي ۋە ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرغۇچى دورا قان بېسىمىنى تەڭشەش ۋە يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرىنىڭ خەۋپىنى ئازايتىشقا پايدىلىق.
ياللۇغقا قارشى تۇرۇش رولى : كەرەپشە تەركىبىدىكى ئوكسىدلىنىشقا قارشى تەركىبلەر بەدەندىكى ياللۇغنى ئازايتىشقا پايدىلىق.
مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنۈشى
كەرەپشە دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى يېمەك – ئىچمەك ئىچىدە مۇھىم ئورۇننى ئىگىلەيدۇ. ئۇ جۇڭگونىڭ ئەنئەنىۋى قورۇمىلىرىدا ناھايىتى كۆپ ئۇچرايدۇ، غەرب دۆلەتلىرىدىمۇ ھەر خىل تاماق تىزىملىكىدە كەڭ قوللىنىلىدۇ. كەرەپشەنىڭ ئوزۇقلۇق قىممىتى مول ۋە كۆپ خىل تاماق ئېتىش ئۇسۇلى ياخشى بولۇپلا قالماي، يەنە ئۇنىڭ ساپ تەمى ۋە خۇش پۇرىقى ساغلام يېمەك – ئىچمەكنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمىغا ئايلانغان.
