ئامبۇر

ئامبۇر (Pliers): كۈندىلىك تۇرمۇشتىن سانائەتكىچە بولغان كۆپ قوللانمىلىق قول قورالى

ئامبۇر پارىسچە سۆز بولۇپ، مېتاللارنى قىسىش، سۇغۇرۇش، سۇندۇرۇش، ئېگىش، كېسىش ۋە ئاجرىتىش قاتارلىق مۇھىم مەشغۇلاتلارغا ئىشلىتىلىدىغان ئاساسلىق قول قورالىدۇر. خەلق ئارىسىدا «ئاغرىغان چىشنىڭ دورىسى ئامبۇر» دېگەن ماقال بار بولۇپ، بۇ ئامبۇرنىڭ تۇرمۇشتىكى مۇھىملىقىنى ئەكس ئەتتۈرىدۇ.

ئۇيغۇرچە / Uyghurche : ئامبۇر
ئىنگىلىزچە / English : Pliers
تۈركچە / Türkçe : Pense
خەنزۇچە / 汉语 : 钳子

ئۇيغۇرچە ئىزاھلىق لۇغىتىدىكى چۈشەندۈرۈلۈشى :

ئامبۇر

ئامبۇر[سۆز تۈركۈمى:] ئىسىم.[تىل تەۋەلىكى:]］پارىسچە［[يەشمىسى:] مېتاللارنى قىسىش، سۇغۇرۇش، سۇندۇرۇش، ئېگىش ۋە ئاجرىتىش قاتارلىق ئىشلار ئۈچۈن ئىشلىتىلىدىغان قىسقۇچ ئەسۋاب:[مىسال:] ئاغرىغان چىشنىڭ دورىسى ئامبۇر (ماقال).

1. ئامبۇرنىڭ تارىخىي تەرەققىياتى

ئامبۇر ئىنسانىيەت تارىخىدا ئەڭ قەدىمكى قول قوراللارنىڭ بىرى بولۇپ، دەسلەپتە تاش ۋە ياغاچتىن ياسالغان. تېخنىكىنىڭ تەرەققىياتى بىلەن مېتالدىن ياسالغان ئامبۇرلار بارلىققا كەلگەن. ھازىرقى زامان ئامبۇرلىرى بولسا يۇقىرى سۈپەتلىك قېتىشما پولاتتىن ياسىلىپ، ئىشلىتىش قۇلايلىقى ۋە چىداملىقلىقى ئالاھىدە كۈچەيتىلگەن.

2. ئامبۇرنىڭ ئاساسىي قۇرۇلمىسى

ئامبۇر ئاساسەن ئۈچ ئاساسىي قىسىمدىن تەركىب تاپىدۇ:

• تۇتقۇچ (Handle): قول بىلەن تۇتۇپ مەشغۇلات قىلىدىغان قىسىم. كاربونلۇق قۇرۇلمىلىق پولاتتىن ياسىلىدۇ، ئەرگونومىك (ئەۋرىشىملىك) دىزاينى بىلەن قولنى تالدۇرمايدۇ.
• قوۋۇز (Pivot): ئامبۇرنىڭ ئوتتۇرا قىسمى بولۇپ، تۇتقۇچنى ئامبۇر ئېغىزى بىلەن تۇتاشتۇرىدۇ. بۇ قىسىم كۈچنى يۆتكەشتە مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• ئامبۇر ئېغىزى (Jaws): نەرسىلەرنى قىسىدىغان، كېسىدىغان ياكى بۇرايدىغان ئالدى قىسىم. ھەرخىل ئامبۇرلاردا ئوخشىمىغان شەكىلدە دىزاين قىلىنىدۇ.

ئامبۇر ئادەتتە V شەكلىدە ياسىلىپ، كۈچ پرىنسىپىدىن پايدىلىنىپ، ئاز كۈچ سەرپ قىلىپ كۆپ كۈچ ھاسىل قىلىشقا ۋە ئۇششاق جايلارغا تېز يېتىشكە ئىمكانىيەت يارىتىدۇ.

3. ئامبۇرنىڭ ئاساسلىق تۈرلىرى

رەسىم مەنبەسى: image source:
https://www.redboxtools.com/news/types-of-pliers

ئامبۇرلار ئىشلىتىش مەقسىتىگە قاراپ كۆپلىگەن تۈرلەرگە بۆلۈنىدۇ:

3.1. ئۇچلۇق ئامبۇر (Needle-nose Pliers)

ئۇچى ئىنچىكە بولۇپ، تار جايلاردىكى ئۇششاق زاپچاسلارنى قىسىش ۋە مەشغۇلات قىلىشقا ئىشلىتىلىدۇ. ئېلېكترونلۇق زاپچاسلارنى قۇراشتۇرۇش، زەرگەرلىك بۇيۇملىرىنى ياساش ۋە كىچىك مېخانىكىلىق تەڭشەشلەردە ئالاھىدە قولايلىق.

3.2. پولات سىم ئامبۇرى (Wire Cutters/Wire Strippers)

مېتال سىملارنى قىسىش، كېسىش، ئېگىش ۋە سىم سويۇش قاتارلىق خىزمەتلەردە كەڭ قوللىنىلىدۇ. بۇ تۈردىكى ئامبۇرنىڭ بىسى ئادەتتە ئۆتكۈر بولۇپ، توك سىملىرىنىڭ ئىزولياتور قەۋىتىنى ئاسانلا سويالايدۇ.

3.3. يانتۇ ئېغىزلىق ئامبۇر (Diagonal Cutting Pliers/Side Cutters)

قىيپاش ئېغىزلىق ئامبۇر دەپمۇ ئاتىلىدۇ. ئاساسلىقى ئارتۇق سىملارنى كېسىشكە ئىشلىتىلىدۇ. ئېلېكترون زاپچاسلارنى كەپشەرلىگەندىن كېيىنكى ئارتۇق سىم ئۇچلىرىنى تازىلاشتا ئالاھىدە ئۈنۈملۈك. يان تەرەپتىن كېسىش ئىمكانىيىتى بىلەن تار ۋە قىيىن جايلاردىكى سىملارنى كېسىشكە قۇلايلىق.

3.4. يىڭنىسىمان ئامبۇر (Long-nose Pliers)

ئۇزۇن ۋە ئىنچىكە ئېغىزلىق بولۇپ، يۇمىلاق ياكى چاسا شەكىللىك كىچىك زاپچاسلارنى قىسىش، تۇتۇش ۋە مەشغۇلات قىلىشقا ئىشلىتىلىدۇ. تار ۋە چوڭقۇر جايلاردىكى زاپچاسلارنى تۇتۇپ ئېلىشتا ئىنتايىن قولايلىق.

3.5. ئومۇمىي ئامبۇر (Combination Pliers)

تۆمۈر ساپلىق ۋە سۇلياۋ ساپلىق ئىككى خىل بولىدۇ. سۇلياۋ ساپلىقى ئىزولياتورلۇق خۇسۇسىيەتكە ئىگە بولۇپ، ئېلېكتر مەشغۇلاتلىرىدا خەتەرسىزلىكنى كاپالەتلەندۈرىدۇ. كۆپ خىل ماتېرىياللارنى قىسىش، كېسىش، بۇراش ۋە مىخلاش قاتارلىق مەشغۇلاتلارغا ئىشلىتىلىدۇ.

3.6. قىسقۇچ پۇرژىنىلىق ئامبۇر (Circlip Pliers)

سىرتقى قىسقۇچ پۇرژىنىلىق ئامبۇر (External Circlip Pliers) ۋە ئىچكى قىسقۇچ پۇرژىنلىق ئامبۇر (Internal Circlip Pliers) دەپ ئىككى تۈرگە بۆلۈنىدۇ. قىسقۇچ پۇرژىنىلىرىنى قۇراشتۇرۇش ۋە چۇۋۇشتا كەڭ قوللىنىلىدۇ. سائەت، كامېرا ۋە باشقا كىچىك ئۈسكۈنىلەردىكى نازۇك پۇرژىنىلارنى مەشغۇلات قىلىشتا ئىنتايىن قولايلىق.

3.7. تۇرۇبا ئامبۇرى (Pipe Wrench/Adjustable Pliers)

ئاساسلىقى تۇرۇبا تۈرىدىكى دېتاللارنى قىسىش ۋە ئايلاندۇرۇشقا ئىشلىتىلىدۇ. سۇ تۇرۇبىسى، گاز تۇرۇبىسى قاتارلىق ئۆي ئىچى قۇرۇلۇشلىرىدا كەڭ قوللىنىلىدۇ. چوڭ كۈچ ئېھتىياجى بولغان مەشغۇلاتلاردا ئالاھىدە ئۈنۈملۈك.

3.8. كۈچلۈك ئامبۇر (Lineman’s Pliers/Heavy-duty Pliers)

يۇقىرى سۈپەتلىك قېتىشما پولاتتىن ياسىلىپ، چىداملىقى ۋە سۈركىلىشكە قارشىلىق كۆرسىتىش خۇسۇسىيىتى ئالاھىدە كۈچلۈك. چوڭ كۆلەملىك قۇرۇلۇش ۋە سانائەت ساھەلىرىدە كەڭ قوللىنىلىدۇ.

3.9. قۇلۇپ ئامبۇرى (Locking Pliers)

قىسىپ قۇلۇپلاش مېخانىزمىغا ئىگە بولۇپ، نەرسىلەرنى قىسقاندىن كېيىن قول قويۇۋەتكەن تەقدىردىمۇ قىسىش ھالىتىنى ساقلاپ قالالايدۇ. بەك قولايلىق بولمىغان ئورۇنلاردا ئۇزۇن مۇددەت قىسىپ تۇرۇش ئېھتىياجى بولغاندا ئىنتايىن قولايلىق.

3.10. ئۇنىۋېرسال ئامبۇر (Slip-joint Pliers)

ھەرخىل ئۆلچەمدىكى دېتاللارغا ماسلىشىش ئۈچۈن ئېغىزىنىڭ كەڭلىكىنى تەڭشىگىلى بولىدىغان ئامبۇر. ئۆيدىكى كىچىك رېمونت ئىشلىرىدا كەڭ قوللىنىلىدۇ.

4. ئامبۇرنىڭ ئىشلىتىلىش دائىرىسى

ئامبۇر كۆپلىگەن ساھەلەردە كەڭ قوللىنىلىدۇ:

• سانائەت ساھەسى: ماشىنا ياساش، ماشىنا رېمونت قىلىش، زاۋۇت ئىشلەپچىقىرىشىدا
• قۇرۇلۇش ساھەسى: بىنا قۇرۇلۇشى، ئۆي ئىچى رېمونتى، بېزەش ئىشلىرىدا
• ئېلېكترون ساھەسى: ئېلېكترونلۇق ئۈسكۈنىلەرنى رېمونت قىلىش، ئېلېكتر سىم تارتىش ئىشلىرىدا
• زەرگەرلىك ۋە سائەتچىلىك: نازۇك زىننەت بۇيۇملىرىنى ياساش، سائەت رېمونت قىلىشتا
• ئۆي ئىشلىرى: كۈندىلىك ئۆي ئىچى رېمونت، ئۆي جاھازلىرىنى قۇراشتۇرۇشتا
• ئاپتوموبىل ساھەسى: ماشىنا رېمونت قىلىش، ماشىنىغا مۇناسىۋەتلىك پارچىلارنى ئالماشتۇرۇشتا

5. ئامبۇرنى ئىشلىتىشتە دىققەت قىلىدىغان ئىشلار

ئامبۇرنى ئىشلەتكەندە بىخەتەرلىك ۋە ئۈنۈملۈكلۈكنى كاپالەتلەندۈرۈش ئۈچۈن تۆۋەندىكى نۇقتىلارغا دىققەت قىلىش زۆرۈر:

5.1. مۇۋاپىق ئامبۇر تاللاش

كونكرېت خىزمەت ۋەزىپىسىگە ئاساسەن ئەڭ مۇۋاپىق ئامبۇر تۈرى ۋە ئۆلچىمىنى تاللاش كېرەك. ناتوغرا ئامبۇر تاللاش نەتىجىسىدە ئامبۇرنىڭ بۇزۇلۇشى ياكى قول زەخىملىنىشى مۇمكىن.

5.2. ئامبۇرنىڭ ھالىتىنى تەكشۈرۈش

ھەر قېتىم ئىشلىتىشتىن بۇرۇن ئامبۇرنىڭ بۇزۇلغان-بۇزۇلمىغانلىقى، قوۋۇزىنىڭ بوشاپ كەتكەن-كەتمىگەنلىكى، بىسىنىڭ ئۆتكۈرلۈكى ۋە تۇتقۇچىنىڭ ساق-ساقلىقىنى تەكشۈرۈش كېرەك.

5.3. توغرا تۇتۇش ئۇسۇلى

ئامبۇرنى تۇتقۇچىدىن مەھكەم تۇتۇپ، قولنىڭ زەخىملىنىشىدىن ساقلىنىش ھەمدە ئامبۇرنىڭ ھەرىكىتىنى جانلىق كونترول قىلىشقا كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.

5.4. زىيادە كۈچەشتىن ساقلىنىش

ئامبۇرنىڭ ۋە مەشغۇلات قىلىنىۋاتقان دېتالنىڭ چىداملىق دەرىجىسىگە دىققەت قىلىش كېرەك. زىيادە كۈچەش نەتىجىسىدە ئامبۇرنىڭ بۇزۇلۇشى ياكى دېتالنىڭ چاچراپ ئادەمنى زەخىملەندۈرۈشى مۇمكىن.

5.5. قەرەللىك ئاسراش

ئامبۇرنى قەرەللىك تازىلاپ ۋە ماي سۈرۈپ، قوۋۇزىغا ياكى بىسىغا زەدە يەتكەن بولسا دەرھال رېمونت قىلىش ياكى ئالماشتۇرۇش كېرەك. ياخشى ئاسرالغان ئامبۇر ئىشلىتىش ئۆمرى ئۇزۇن بولۇپلا قالماي، خىزمەت ئۈنۈمىمۇ يۇقىرى بولىدۇ.

6. ئامبۇرنى سېتىۋېلىش كۆرسەتمىسى

ئامبۇر سېتىۋالغاندا تۆۋەندىكى ئامىللارغا دىققەت قىلىش كېرەك:

• ماتېرىيالى: يۇقىرى سۈپەتلىك، زەڭ باسمايدىغان قېتىشما پولاتتىن ياسالغان ئامبۇرلار ئادەتتە ئۇزۇن ئۆمۈرلۈك ۋە ئىشەنچلىك بولىدۇ.
• ئېرگونومىك دىزاينى: تۇتقۇچى قولغا راھەت ۋە ئەۋرىشىملىك دىزاين قىلىنغان ئامبۇرلار قولنى تالدۇرمايدۇ.
• تۈرى ۋە ئۆلچىمى: ئۆزىڭىزنىڭ ئېھتىياجىغا ئەڭ مۇۋاپىق كېلىدىغان ئامبۇر تۈرى ۋە ئۆلچىمىنى تاللاش.
• ماركىسى: نوپۇزلۇق ماركىلار ئادەتتە سۈپەت كاپالىتى ۋە كېپىللىك مۇددىتى تەمىنلەيدۇ.

7. خۇلاسە

ئامبۇر ئىنتايىن ئەمەلىي ئىشلىتىلىدىغان قول قورالى بولۇپ، كۆپ خىل تىپ ۋە ئىقتىدارغا ئىگە. ماشىنا، قۇرۇلۇش، ئېلېكترون، ئۆي جاھازلىرى قاتارلىق كۆپ ساھەدە كەڭ قوللىنىلىدۇ. كونكرېت ئېھتىياجقا ئاساسەن مۇۋاپىق ئامبۇرنى تاللاش، توغرا ئىشلىتىش ئۇسۇلى ۋە مۇنتىزىم ئاسراش ئارقىلىق ئامبۇرنىڭ خىزمەت ئۈنۈمى ۋە ئىشلىتىش ئۆمرىنى ئاشۇرغىلى بولىدۇ. نەتىجىدە خىزمەتنى بىخەتەر، ئۈنۈملۈك ۋە سۈپەتلىك تاماملاشقا كاپالەتلىك قىلغىلى بولىدۇ.