ماندارىن ( تاتلىق ئاپېلسىن ) بىر خىل كىچىك تىپتىكى ئاپېلسىن تۈرىدىكى مېۋە بولۇپ، ئىلمىي نامى Citrus reticulata. ئۇنىڭ ئەسلىي ماكانى جۇڭگو بولۇپ، شەرقىي ئاسىيا ۋە يەر شارىدىكى ئىللىق رايونلارغا كەڭ تارقالغان. ماندارىن تاتلىق تەمى، ئاسان سويۇلىدىغان پوستى ۋە مول شىرنىسى بىلەن كىشىلەرنىڭ ياقتۇرۇشىغا ئېرىشكەن بولۇپ، كۈندىلىك يېمەك – ئىچمەكتە كۆپ ئۇچرايدىغان مېۋە ھېسابلىنىدۇ.
ئالاھىدىلىكى
سىرتقى كۆرۈنۈشى : ماندارىن ئادەتتە قىزغۇچ سېرىق رەڭدە بولىدۇ، پوستى نېپىز ھەم سىلىق، ئاسان سويۇلۇپ كېتىدۇ. مېۋىسى نىسبەتەن كىچىك بولۇپ، بىر چىشلەم يېيىشكە ماس كېلىدۇ.
تەمى : ماندارىننىڭ ئېتى تاتلىق، شىرنىلىك، چۈچۈمەل – تاتلىقى تەڭپۇڭ، تەمى ساپ بولۇپ، ھەر خىل ياشتىكى كىشىلەرنىڭ يېيىشىگە ماس كېلىدۇ.
ئوزۇقلۇق تەركىبى : ماندارىن تەركىبىدە ۋىتامىن C، ۋىتامىن A، سېللۇلوزا ۋە ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرغۇچى رېئاكتىپ بار.مەسىلەن:فلاۋون ۋە كاروتېنوئىد. بۇ تەركىبلەر ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنى كۈچەيتىش، كۆرۈش قۇۋۋىتىنى ئاسراش، ھەزىم قىلىشنى ئىلگىرى سۈرۈش ۋە ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرۇشقا پايدىلىق.
ئىستېمال قىلىش ئۇسۇلى
بىۋاسىتە ئىستېمال قىلىش : ماندارىننىڭ پوستىنى بىۋاسىتە سويۇپ ئىستېمال قىلىپ، ساغلام يېمەكلىك قىلىشقا بولىدۇ.
مېۋە شەربىتى : ماندارىننى سىقىپ، ساپ ئاپېلسىن شەربىتى قىلىپ ياساش ناھايىتى ئالقىشقا ئېرىشكەن ئىچىملىك.
قاقلاش : ماندارىننىڭ مېۋە پوستى ۋە مېۋە ئېتىنى قاقلاشقا بولىدۇ، مەسىلەن، ماندارىن تورتى، پېچىنە ۋە مېغىز شېكىرى.
تەم تەڭشىگۈچ : ماندارىننىڭ پوستىدىن ماندارىن قىيامى ياكى شېكەر ياساپ، باشقا يېمەكلىكلەرگە قوشۇپ تەمىنى كۈچەيتكۈچى دورا قىلىشقا بولىدۇ.
ساغلاملىق پايدىسى
ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئاشۇرىدۇ : مول ۋىتامىن C ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئاشۇرۇپ، زۇكام ۋە يۇقۇملىنىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
ھەزىم قىلىشنى ياخشىلايدۇ: ماندارىن تەركىبىدىكى سېللۇلوزا ئۈچەينىڭ ساغلاملىقىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، قەۋزىيەتنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
يۈرەك ساغلاملىقىنى قوللايدۇ : ماندارىن تەركىبىدىكى كالىي ۋە ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرغۇچى رېئاكتىپ قان بېسىمىنى تەڭشەپ، يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرىنىڭ خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدۇ.
مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنۈشى
ماندارىن دائىم چاغان ۋە باشقا بايرام مەزگىللىرىدە ئىستېمال قىلىنىدۇ، چۈنكى ئۇنىڭ ئىسمىنىڭ تەلەپپۇزى «قۇت» قا يېقىن بولغاچقا، ئامەتنىڭ سىمۋولى دەپ قارىلىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، ماندارىن غەرب دۆلەتلىرىدە كەڭ كۆلەمدە ئۆستۈرۈلىدۇ ۋە ئىستېمال قىلىنىدۇ، ئۇ كۆپ خىل قورۇما ۋە تاتلىق تۈرۈملەرنىڭ قارشى ئېلىنىدىغان تەركىبى ھېسابلىنىدۇ.