خەتكۈچلەر: قول يەلپۈگۈچى

سەرەڭگە — سۈركىلىش ئارقىلىق ئوت ھاسىل قىلىدىغان، ئادەتتە ياغاچ ياكى قاتتىق قەغەزدىن ياسالغان، بىر بېشىغا ئاسان ئوت ئالىدىغان خىمىيەلىك ماددا (باش قىسمى) سۈركەلگەن كىچىك بىر تۇرمۇش بۇيۇمىدۇر. سەرەڭگە ئاساسلىقى كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئوت يېقىش، تاماكا تۇتاشتۇرۇش، شام يېقىش ۋە باشقا ئىسسىقلىق مەنبەلىرىنى قوزغىتىش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدۇ. گەرچە بۈگۈنكى كۈندە ئېلېكتىرونلۇق ئوتقاش (چاقماق) لار كەڭ ئومۇملاشقان بولسىمۇ، سەرەڭگە يەنىلا ئۆزىنىڭ ئەرزان، ئاددىي ۋە ئىشەنچلىك بولۇشتەك ئالاھىدىلىكى بىلەن ئۆز ئورنىنى ساقلاپ كەلمەكتە. ئۇ ئادەتتە «سەرەڭگە قۇتىسى» دەپ ئاتىلىدىغان، يان تەرىپىگە سۈركەش يۈزى چاپلانغان كىچىك قۇتىلاردا سېتىلىدۇ.

2001-يىلى ياپونىيە ھۆكۈمىتى «ئىككىنچى نۆۋەتلىك پەن-تېخنىكا ئاساسىي پىلانى»دا ئۇلۇغۋار نىشاننى ئوتتۇرىغا قويغان ئىدى، ئۇ بولسىنۇ  « 50 يىل ئىچىدە 30 نەپەر نوبېل مۇكاپاتى ساھىبىنى يېتىشتۈرۈپ چىقىش » ئىدى. ئەينى ۋاقىتتا بۇ پىلان خەلقئارا جامائەتچىلىكنىڭ دىققىتىنى قوزغىغان بولۇپ، بەزىلەر بۇنى ئەمەلگە ئېشىشى تەس بولغان «ئارزۇ» ھەتتا بەزىلىرى بۇنى خام خىيال ، ھاكاۋۇرلۇق دەپ ئاتىغان ئىدى.

سۇپرا ئۇيغۇرلارنىڭ يېمەك – ئىچمەك مەدەنىيىتىدە مۇھىم ئورۇن تۇتىدىغان، ئىشلىتىش تارىخى ئۇزاق تۇرمۇش بۇيۇملىرىنىڭ بىرى. ئۇيغۇرلارنىڭ تاماق تۈرلىرى كۆپ بولۇپلا قالماي، تاماق جابدۇقلىرىمۇ كۆپ، سۇپرا مانا مۇشۇ تاماق جابدۇقلىرى ئىچىدىكى مۇھىم ئاشخانا جابدۇقى.